Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Senador Australia Defende Direitu Timoroan

Senador Rex Patrick Senador Rex Patrick Foto espesial

Iha Senadu ida husi Autsralia ne'ebe hakarak hodi defende direitu Timor Leste nian hodi hasai lian kroat hasoru nia governu.

Tuir mai deklarasaun husi Senadu Patrick husi Australia Súl (19:25): Ha’u nia obrigado ba Senator Green tanba halo ona kontribusaun ida kona ba ami nia viajen mak ami halo ona ba PNG. Momentu ne’e, viajen ne’e kapas tebes. Ha’u sei muda fali ba oda-matan tuir mai ba Timor-Leste agora no koalia kona ba erru iha estratejia mak ita sei halo relasiona ho Timor-Leste. Ha’u iha Timor-Leste semana rua liu ba partisipa sira nia loron aniversáriu  independensia, no konsege haree sira nia prezidente fó sai aviso direta, ka indikasaun, ba Primeiru Ministru (primeiru ministru Australia nia ho Foreign Minister) katak buat ruma laloos.

Depois, iha tinan 1999, finalmente sira iha duni konsulta popular, Austrália haruka INTERFET ba Timor-Leste hodi fó tulun temporariamente hodi asegura katak sira hetan duni indepéndensia. Depois ne’e, tanba ita sei nafatin duni tuir hela sira nia mina no fronteira marítima iha lei internasionál nia okos sei tau liña medium entre Austrália no Timor no fó ba sira direitu ba mina refere – direitu ne’ebé mak própriu ba mina ne’e – ita hasees an ita nia an husi jurisdisaun ba Tribunál Justisa Internasionál, no Tribunal ba Lei Internasional ba Tasi nian, hodi nune’e TImoroan sira hakarak ka lakohi tenkesér negósia ho Austrália. 

 
Ita hotu hatene katak iha tinan 2004 – hakat liu tiha disputa mak iha; liu tiha rejeisaun sira hotu – ita depois sei halo asaun espiaun ba Timoroan sira bainhira sira sei halo hela negosiasaun hela ho ita, atu ita hetan vantajen no, ne’e tebes duni, atu ita lohi sira ba sira nia rekursu mina sira, no ita ema kaer toman, dudu Timoroan sira atu inisia asaun ba Den Haag. Ita koko ho dalan atu estraga prosesu ne’e, iha tinan 2013 AFP no ASIO (Austrália nia ajénsia intelijensia) halo asaltu ba Timoroan nia advogadu sira nia gabinete iha ne’e, iha Austrália. Maibé agradese, depoizde hahalok sira ne’e hotu, Timor-Leste agora ona tratadu ida ba fronteira marítima ho Austrália. 
 
Iha diskursu minute 40 nia laran ne’ebé mak sira nia Prezidente fó iha loron selebrasaun aniversáriu dala 20 nian, ho prezensa husi ita nia Priméiru Ministru no ministru esranjeiru, temi dala ida tan kona ba Austrália. Temi nu’udar fatin ne’ebé Timoroan sira ba, bainhira Timor iha krize , atu hetan moris ne’ebé mak di’ak liu no atu hetan serbisu ida ne’ebé mak di’ak liu. Hato’o obrigado ba Indonezia. Hato’o obrigadu ba Portugal tanba halo esforsu ba ukun-rasik-an, hanesan mós ba ONU. Maibé prezidente nonook de’it kona ba Austrália. Razaun nia nonok tanba ida ne’e, mezmu depoizde tratadu ne’e negosiadu ona no TImoroan deside ona katak sira (Timoroan) hakarak ko’alia kona ba prosesa iha rai-maran, ba área kosta-sul parte Timor nian, ita sei nafatin esforsu ho lobi no sei tenta atu uza ita nia forsa diplomátiku sira hodi bele hetan mina ne’e mai prosesa iha ne’e, iha Austrália. 
 
Maibé husik ha’u hatete ba boot sira saida mak daudaun ne’e akontese. Daudaun ne’e, Xineza sira harii daudaun ona Estrada dalan-rua, Estrada tula-naha-dalan-rua, Estrada boot iha parte súl no sira komesa harii ona liña eletrisidade, no Indonézia sira harii portu sira no estasaun eletrisidade sira – ita mak iha kotuk liu mamuk la halo buat ida. Ida nee’ hanesan oportunidade id aba Austrália atu fó kontribuisaun no fó tulun ba ita nia belun Timoroan sira, maibé ita la halo. Kontrariu, saida mak ita halo,  ita sei tenta nafatin atu hetan mina refere. Saida mak sei akontese iha tinan hirak tuir mai  bainhira TImoroan sira kontinua halo tuir sira nia dalan tuir sira nia hakarak katak to ikus mai ita sei hotu ho prezensa Xineza sira nian mak signifikante ida iha área kosta-sul husi Timor-Leste no estratejikamente, ita sei lakon ita nia belun di’ak mak uluk ita iha.
Rate this item
(0 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« June 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30            

Tempo Timor Networks

Online Counter