Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.
Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.
Tempotimor (Dili) – Deputadu Parlamentu Nasionál (PN) husu Ministru Defeza no Seguransa (MDS) Filomeno da Paixão de Jesus atu orienta parte Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) no FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) atu asegura seguransa ba festa Natal.
"Husu ba Ministru Defeza no Seguransa atu tau seguransa iha Bekusi para bele asegura seguransa ba povu sira iha ne'ebá, tanba ita tama ona ba Natal. Ema hakarak hakmatek, maibé hodikalan ne'e ema la hakmatek tanba joven sira halo problema to'o dader," tenik deputada CNRT, Maria Rosa da Camara "Bisoi" iha plenária PN, Segunda (23/12/19).
Nia dehan, maske PNTL no F-FDTL to'o iha fatin, maibé liu de'it minutu balun, problema kontinua filafali to'o dader.
Iha fatin hanesan, deputada FRETILIN, Gabriela Alves afirma, seguransa la'ós iha fatin ne'ebá de'it (Bekusi). Maibé, seguransa ba Timor tomak iha festa Natal ne'e.
"Seguransa la'ós iha área ne'ebá de'it. Maibé ba timor tomak. Liuliu fatin ne'ebé mak indentifika iha risku ba konflitu," dehan Gabriela.
Hatán ba preokupasaun ne'e, Ministru Reforma Lejislativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Manuel Leite Magalhães promete, sei hato'o preokupasaun ne'e ba parte relevante.
"Ba distintu deputadu no deputada sira nia preokupasaun kona-ba seguransa nian, orsida ami enkamiña kedas ba Ministru Defeza, para tau atensaun," afirma Fidelis.
Tempotimor (Dili) – Parlamentu Nasionál, Segunda (23/12/19) aprova ona pedidu husi governu, kona-ba debate urjénsia ba proposta lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2020. Aprovasaun ne'e ho votus favor 37, kontra no abstensaun 0.
Deputadu Bankada KHUNTO, Luis Roberto hatete, governu nia pedidu urjénsia ne'e importante. Tanba, rejimentu PN nian mós fó dalan.
"Ba ha'u, proposta governu nian ne'ebé mai ho urjénsia ne'e, ita nia rejimentu iha artigu 97 ne'e fó dalan. Tanba ne'e, karatér urjénsia ne'e ita mak husu ba ita nia an," tenik Luis.
Iha fatin hanesan, deputadu António da Conceição afirma, maske proposta ne'ebé governu aprezenta ba PN iha loron Sesta (19/12/19) nu'udar proposta foun, maibé nu'udar kontinuasaun ida husi proposta ne'ebé retira ona husi governu.
"Ita haree ba proposta ne'ebé governu aprezenta ne'e, importante tebes, ba vida nasaun nian, maka Orsamentu Jerál Estadu. Maski governu la fó razaun fundamentál, maibé ha'u halo leitura katak, iha razaun tanba primeiru governu aprezenta no debate tiha ona, depois retira no ba hadi'a depois aprezenta fali," afirma António.
Entretantu, deklarasaun husi deputadu hirak ne'e fó biban ba Ministru Reforma Lejistativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Manuel Leite Magalhães atu fó razaun ba PN, kona-ba pedidu urjénsia, nasaun presiza moris ho orsamentu. Inklui mós hodi labele dada tempu naruk ho orsamentu duadesimál.
"Nune'e, orsamentu ne'e urjensia ka lae, depende ba desizaun plenária. Maibé atu dehan katak nasaun ida atu moris presiza orsamentu," dehan Fidelis.
Tempotimor (Dili) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noé de Jesus Amarál hatete, pedidu urjénsia ne'ebé governu hato'o ba Parlamentu Nasionál bele diminui tempu ba audensia, maibé tempu ba debate jeneralidade no espesialidade sei la diminui.
“Mantein nafatin 3 no 10 dias,” afirma Arão Noé, Segunda (23/12/19) iha Parlamentu Nasionál, relasiona ho pedidu ho karakter urjénsia, kona-ba diskusaun Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020, ne'ebé governu submete ba Parlamentu Nasionál (PN).
"Se ohin mak plenaria konkorda pedidu urjénsia, ita bele halo ajenda hodi diminui tempu ba audensia. Mais, labele redus tempu ba debate jeneralidade no espesialidade," nia dehan.
Tuir PPN, kuandu plenária la konkorda pedidu urjénsia, mak sei la'o tuir prosesu normal. Nia dehan, mantein nafatin tempu ba komisoes sira halo audensia 15 dias. Depois, iha Fevereiru mak foin bele aprova OJE 2020.
“Iha plenária ne'ebé atu halo apresiasaun ba pedidu urjénsia. Aprova ou lae, baixa kedas lei ne'e ba komisaun sira para bele prepara ba audensia no relatóriu parser,” PPN hatete.
Tempotimor (Dili)-Desizaun Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lu Olo hodi la fó posse ba membru governu na’in sia (9) ne’ebé maioria mai husi partidu CNRT, neineik-neineik hamosu “problema”. La’os de’it entre bloku Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ho Xefe Estadu maibé mós iha interna AMP rasik.
Hahu loron 20 fulan Dezembro 2019 ate 06 de Janeiru 2020, Agio Pereira sei sai Primeiru Ministru Interinu wainhira PM Taur Matan Ruak foti nia licensa anual.
Tempotimor (Dili)-Maske durante ne’e eis Primeiru Ministru no lider boot partidu CNRT Kay Rala Xanana Gusmão sei hatudu nafatin ninia “jeitu” hanesan la preokupa ho kondisaun ne’ebé governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) hasoru daudauk, maibé iha hanoin balun ne’ebé hatete katak Xanana sente frustradu tebes.
.